Fazla Çalışma Ücretinin Hesaplanması

Fazla Çalışma Ücreti Nasıl Hesaplanır ?:Yargıtay’a göre; fazla çalışma ücreti hesaplanırken işçinin son ücreti değil, fazla çalışmanın gerçekleştiği dönemlerdeki ücretleri esas alınmalıdır[1]. Bu durumda fazla çalışma ücretlerinin hesabı için işçinin son ücretinin bilinmesi yeterli olmaz. İstek konusu dönem içinde işçi ücretlerinin miktarı da belirlenmelidir. İşçinin geçmiş dönemlere ait ücretinin belirlenememesi halinde bilinen ücretin asgari ücrete oranı yapılarak bilinmeyen ücretin buna göre tespiti de Yargıtay tarafından kabul görmektedir. Ancak yine Yargıtay’ın bir kararında[2], son dönem öncesi ücretinin bilinememesi durumunda bilinen ücretin asgari ücrete oranının değil, asgari ücretin fazla çalışma hesabında dikkate alınması gerektiğini kabul ettiği de görülmektedir. İşçinin işyerinde çalıştığı süre içinde terfi ederek çeşitli unvanlar alması veya son dönemlerde toplu iş sözleşmesinden yararlanması gibi durumlarda, bilinen son ücretin asgari ücrete oranının geçmiş dönemler yönünden dikkate alınmasının doğru olmayacağı düşüncesindeyiz. Bu gibi hallerde ilgili meslek kuruluşundan bilinmeyen dönemler ücretleri sorulmalı, bundan da sonuç alınamaması halinde bilinmeyen dönemler için hesaplamada asgari ücret esas alınmalıdır.

Örnek Olay: A adındaki işçi X Ltd. Şti. unvanlı işyerinde 01.01.2008 tarihinde işe başlamış ve 31.12.2009 günü iş akdine son verilmiştir. A şahsı, çalıştığı süre zarfında bir saat ara dinlenmesi dahil işyerindeki mesai saatleri 09.00-20.00’ dir. A’ nın işyerinden almış olduğu ücret 2007 yılı için aylık brüt 1.200,00 TL, 2008 yılı için aylık brüt 1.500,00 TL ’ dir. A şahsı İş Mahkemesine açmış olduğu davada X Ltd. Şti.’ ndeki çalıştığı süre boyunca kendisine fazla mesai ücretlerinin ödenmediğini belirterek, bu alacaklarını işverenden talep etmiş, mahkeme de bu isteği kabul etmiştir. Bu durumda fazla mesai alacakları aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

 

Dönem	Aylık Ücret (TL)	Günlük Ücreti	Saat Ücreti	Zamlı Ücreti (%50)	Fazla Mesai Saati	Fazla Mesai Ücreti
01.01.  2008-31.12.2008	1.200	40,00	5,33	8,00	780	6.240,00
01.01.2009-31.12.2009	1.500	50,00	6.67	10,00	780	7.800,00
			Toplam Brüt Fazla Çalışma Ücreti			14.040,00

 

Not: A şahsının günlük çalışma saati toplam (günlük bir saatlik ara dinlenmesi hariç); 10 saattir. Günlük 10 saatten haftalık çalışma süresi toplam: 10 x 6 = 60 saat olacaktır. Bu durumda A şahsının haftalık fazla çalışma süresi: 60 – 45 = 15 saat olacaktır.

Fazla çalışma ücreti hesaplanırken bir yıl 52 hafta olarak dikkate alınır.

Fazla mesai saati; işçinin çalıştığı dönemdeki hafta sayısı X haftalık fazla çalışma saati’ dir.

Hesaplanan toplam brüt fazla mesai alacağından gelir ve damga vergisi kesildikten sonra geriye kalan net tutar işçi A’ ya ödenir.

[1]  Yarg. 9. HD, 16.03.1999, E. 1999/3265, K. 1999/5424.

[1]  Yarg. 9. HD, 16.12.2004, E. 2004/28615, K. 2004/28072.